تحقیق اثربخشی آموزش مقابله با استرس بر استرس ادراک شده و اضطراب امتحان دانش آموزان تیزهوش

هدف پژوهش حاضر تعیین اثر بخشی آموزش مقابله با استرس بر استرس ادراک شده و اضطراب امتحان دانش آموزان تیزهوش می باشد. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی است که به صورت طرح (پیش آزمون- پس آزمون) با گروه کنترل اجرا شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان تیز هوش مقطع دبیرستانی شهر گیلان تشکیل دادند؛ که به گزارش آموزش و پرورش شهر گیلان 200 نفر برآورد شده است. در این پژوهش 34 نفر به صورت در دسترس انتخاب شدند. و در دو گروه آزمایش (17N=) و کنترل (17N=) به صورت تصادفی گمارده شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های اضطراب امتحان (اسپیلبرگر) و استرس ادراک شده (میمورا و گریفث) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل نتایج از روش آماری واریانس چند متغیره (MANCOVA) استفاده شد. نتایج یافته ها نشان داد که آموزش مقابله با استرس بر استرس ادراک شده و اضطراب امتحان دانش آموزان تیزهوش تاثیر معنی داری دارد. به عبارتی دیگر می توان نتیجه گرفت که استرس بر استرس ادراک شده و اضطراب امتحان در گروه آزمایش تعدیل یافت، لذا از آموزش مقابله با استرس به عنوان یک روش موثر بر کاهش استرس و اضطراب استفاده نمود.

تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها

آموزش مقابله با استرس

تعریف مفهومی: روش آموزش مقابله ای با استرس به یک سری از راهبردهای شناختی و رفتاری اشاره دارد که توسط یک فرد برای اداره ی خواسته هایش در موقعیت های استرس زا و دشوار به کار می رود. روش مقابله با استرس در این پژوهش طبق پکیج مهارت مقابله استرس ویژه دانش آموزان (ربابه نوری) خواهد بود.

تیز هوش

تعریف مفهومی: از نظر لوسیتو کودکان تیزهوش کودکانی هستند که نیروهای بالقوه هوشی آنها تا میزان زیادی متأثر از اندیشه، در زمینه تفکر تولیدی و تفکر ارزیابی است و می توان تقریباً به طور مطمئن تصور کرد که اگر تجربیات آموزشی مناسبی برایشان فراهم شود، در آینده حلال مشکلات، بدعت گذاران و تعیین کنندگان خط مشی فرهنگی جامعه خود خواهند شد.

تعریف عملیاتی: در این تحقیق منظور از تیزهوش، دانش آموزانی هستند که در آزمون ورودی مدارس تیزهوشان نمره قبولی را کسب کرده و در سال تحصیلی 94-1393 در این مدارس مشغول به تحصیل شده اند.

استرس ادراک شده

تعریف مفهومی: استرس ادراک شده به ادراک و تفسیر کلی فرد از تاثیر پذیری در برابر استرس زا ها اشاره دارد. افراد متفاوت یک عامل استرس زای مشابه را به شکل های متفاوتی ادراک و تفسیر می کنند.

تعریف عملیاتی: منظور از استرس ادراک شده نمره ای است که فرد در پرسشنامه استرس ادراک شده میمورا وگریفیت کسب می کند. مقیاس اندازه گیری این متغیر فاصله ای است.

اضطراب امتحان

تعریف مفهومی: هنگامی که فرد نسبت به کارآمدی عملکرد، توانایی و استعداد خود در شرایط امتحان و یا در موقعیتهایی که در آنها مورد ارزشیابی قرار می گیرد دچار نگرانی، تشویش و تردید شود می توان از اضطراب امتحان سخن گفت. اضطراب امتحان را نا شی از احساس نا کارآمدی و درماندگی دانسته، آن را با کاهش عملکرد، مرتبط تلقی می کنند. افراد دارای اضطراب امتحان، توجه خود را به فعالیت های نامربوط به تکلیف، اشتغال های فکری همراه با نگرانی، انتقاد از خود و نگران های جسمانی معطوف نموده و در نتیجه توجه کمتری بر تلاش و کوشش های تکلیف محوری دارند که این امر موجب کاهش عملکرد آنان می گردد.

مولفه نگرانی: بعنوان نگرانی شناختی اولیه در مورد پیامدهای شکست عریف شده است. این مولفه بر انحراف توجه امتحان از تکلیف مبتنی است. در این حالت فرد برای عملکرد در امتحان یا تکلیف ناتوان است. دلیل این امر آن است که نگرانی های فرد درباره عملکرد در امتحان با تکلیف امتحان تداخل می کند.

مولفه هیجان پذیری: به واکنش های فیزیولوژیکی همراه با اضطراب امتحان مانند افزایش ضربان قلب، لرزش، تعویق و اشاره دارد.

تعریف عملیاتی : منظور از اضطراب امتحان در این پژوهش، میزان نمره ای است که آزمودنی در پرسشنامه اضطراب امتحان توسط اسپیل برگر کسب می کند. مقیاس اندازه گیری در این متغیر فاصله ای می باشد.

فهرست مطالب

چکیده فارسی

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه

بیان مسئله

اهمیت و ضرورت انجام پژوهش

اهداف پژوهش

هدف کلی

اهداف جزئی

فرضیات تحقیق

تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها

فصل دوم: ادبیات، مستندات، سابقه و پیشینه پژوهش

مقدمه

مبانی نظری پژوهش

مقابله با استرس

تاریخچه مقابله

انواع روش های مقابله ای

راهبردهای مقابله با استرس و سلامت روان

چگونگی تاثیر شیوه های مقابله ای

نظامهای رفتار مقابله ای

مدل های نظری در مورد منابع و فرایندهای مقابله

آموزش مصون سازی در مقابل استرس

عوامل مربوط به رابطه درمانگر و مراجع در آموزش ایمن سازی در مقابل استرس

کاربردهای اختصاصی آموزش ایمنی سازی در مقابل بیماریهای روانی

فرایند مفهوم سازی مجدد

مرحله اکتساب و تمرین مهارت ها

مراحل مقابله با تنیدگی از دیدگاه لازاروس

مدل مفهومی و بنیادی مقابله در برابر استرس

ارزیابی شناختی در مقابله با استرس ها

تدابیر مقابله ای

دانش آموزان تیزهوش

تعریف هوش

عوامل موثر در تیزهوشی

انواع هوش

استرس ادراک شده

نشانه ها و علایم استرس

علتهای استرس

عوامل استرس زای سنین مدرسه

انواع استرس

مولفه های استرس

نظریات مربوط به استرس

شیوه های مقابله با استرس

واکنش های استرس

استرس و پاسخ فیزیولوژیایی

نقش استرس در سلامت روانی و اجتماعی و شخصیتی دانش آموزان

پیشگیری از استرس

آموزش تلقیح استرس

هدف از آموزش کنترل استرس

مراحل آموزش تلقیح استرس

استرس و دستگاه ایمنی

تعدیل کننده های استرس

رابطه استرس ادراک شده با سلامت عمومی

تکنیکهای از بین بردن استرس

اضطراب امتحان

تعریف اضطراب امتحان

تاریخچه اضطراب امتحان

مدلهای اضطراب امتحان

مدل شناختی توجهی

مدل فرایند انتقالی

مدل نقص مهارت ها

مدل پردازش اطلاعات

نظریه های روانکاوانه اضطراب

نظریه فروید در مورد اضطراب

نظریه نوفرویدی

نظریه های رفتاری اضطراب

نظریه های یادگیری شناختیاجتماعی

نظریه های شناختی اضطراب

نظریه بیولوژیکی اضطراب

دیدگاه های اضطراب

دیدگاه روانکاوی در مورد اضطراب

دیدگاه ژنتیک در زمینه اضطراب

دیدگاه اجتماعی فرهنگی

دیدگاه شناختی در مورد علت اضطراب

دیدگاه انسان گرایی و اصالت وجود در مورد اضطراب

دیدگاه اجتماعی در مورد علت اضطراب

دیدگاه رفتارگرایی در مورد اضطراب

علت اضطراب از دیدگاه روان پویایی

انواع اضطراب امتحان

نشانه های اضطراب ناتوان کننده

ابعاد اضطراب امتحان

علل اضطراب امتحان

مقابله با اضطراب امتحان

مقابله با اضطراب

کنترل اضطراب در حین امتحان

اختلالات اضطرابی

انواع اضطراب

پیشینه پژوهش

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

مقدمه

روش پژوهش

جامعه آماری

حجم نمونه و روش نمونه گیری

ابزارهای پژوهش

روش اجرا

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها و بیان نتایج حاصل از آن

مقدمه

یافته های جمعیت شناختی

یافته های توصیفی

یافته های استنباطی

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

مقدمه

بحث ونتیجه گیری

محدودیتها

پیشنهادات

پیشنهادات پژوهشی

پیشنهادات کاربردی

منابع و مأخذ

منابع فارسی

منابع انگلیسی

پیوست

پیوست الف) پرسشنامه استرس ادراک شده (میمورا وگریفث)

پیوست ب) مقیاس اضطراب امتحان (اسپیل برگر)

چکیده انگلیسی